Wybór między pompą ciepła monoblok a split to moment, w którym teoretyczne plany o tanim ogrzewaniu zderzają się z twardą rzeczywistością instalacyjną. Decyzja ta wpłynie nie tylko na kwotę na fakturze od instalatora, ale przede wszystkim na komfort psychiczny podczas mroźnych nocy oraz wydatki serwisowe w nadchodzących dekadach. Zrozumienie różnic w ich budowie pozwala uniknąć inwestycyjnej pułapki, która często wynika z sugerowania się wyłącznie ceną katalogową urządzenia.
Które pompy ciepła są lepsze – split czy monoblok?
Podstawowa różnica między tymi systemami sprowadza się do lokalizacji wymiennika ciepła oraz sposobu transportu energii do budynku. W pompie typu monoblok cały układ chłodniczy jest zamknięty w jednej obudowie stojącej na zewnątrz, co przypomina konstrukcję domowej lodówki. Wszystkie procesy zachodzą w fabrycznie szczelnym module, a do domu prowadzone są jedynie rury z wodą grzewczą. Z kolei split rozdziela system na dwie części: cichy moduł wewnętrzny oraz jednostkę zewnętrzną, które łączą cienkie rurki wypełnione czynnikiem chłodniczym. Takie rozwiązanie wymaga od instalatora połączenia obu elementów na miejscu, co wiąże się z koniecznością posiadania specjalistycznych uprawnień F-gazowych.
Przyszłość czynników chłodniczych i ekologia
Obecnie rynek pomp ciepła przechodzi rewolucję związaną z odchodzeniem od syntetycznych gazów na rzecz naturalnych czynników. W monoblokach coraz częściej stosuje się propan (R290), który ma rewelacyjne właściwości termodynamiczne. Pozwala on urządzeniu na osiąganie wysokich temperatur wody (nawet 75 stopni Celsjusza) bez wspomagania grzałkami elektrycznymi. Jest to informacja o ogromnym znaczeniu dla właścicieli starszych domów z tradycyjnymi grzejnikami. Sprawdź, jak dobrać grzejniki do pompy ciepła. Syntetyczne czynniki stosowane w splitach zazwyczaj radzą sobie z tym znacznie słabiej, co zmusza pompę do częstszego korzystania z prądożernej grzałki przy mrozach.
Stosowanie propanu w splitach jest technicznie trudne i obwarowane restrykcyjnymi przepisami bezpieczeństwa. Ponieważ propan to gaz palny, wprowadzenie go rurami do wnętrza budynku mieszkalnego rodzi ryzyko, którego producenci wolą unikać. Dlatego monoblok z R290 jawi się jako rozwiązanie bardziej przyszłościowe. Unijne regulacje systematycznie ograniczają dostępność gazów syntetycznych, co w przyszłości może drastycznie podnieść koszty serwisowania starszych modeli typu split.
Kiedy pompa ciepła typu split, a kiedy monoblok?
Wybór konkretnego modelu zależy od specyfiki działki oraz miejsca, jakim dysponujesz wewnątrz budynku. Pompa typu split to doskonałe rozwiązanie, gdy kotłownia znajduje się w centrum domu, a jednostka zewnętrzna musi stać w dużej odległości, na przykład za garażem. Rury chłodnicze w tym systemie mogą mieć długość nawet kilkunastu metrów bez widocznej straty na sprawności urządzenia. Dodatkowo jednostka zewnętrzna splita jest zazwyczaj mniejsza i lżejsza, co pozwala na jej estetyczne zawieszenie na ścianie budynku lub postawienie na niewielkim wsporniku.
Z kolei monoblok jest wyborem rozsądniejszym, gdy priorytetem jest cisza w domu oraz oszczędność miejsca wewnątrz. Ponieważ wszystkie głośne elementy, w tym sprężarka, znajdują się w obudowie zewnętrznej, w środku budynku nie słychać charakterystycznego buczenia. Wewnątrz domu montuje się tylko niewielki moduł sterujący i zbiornik na wodę, co pozwala wygospodarować więcej przestrzeni w pomieszczeniu gospodarczym. Jest to szczególnie cenne w nowoczesnym budownictwie, gdzie każdy metr kwadratowy ma swoją wagę.
Czy w monoblokach zamarza woda?
Wiele osób rezygnuje z monobloka w obawie przed zamarznięciem wody w rurach zewnętrznych podczas awarii sieci energetycznej. W rzeczywistości istnieją sprawdzone metody, które eliminują to zagrożenie bez konieczności rezygnacji z wydajności. Najskuteczniejszym sposobem jest montaż zaworów antyzamarzaniowych, które działają mechanicznie, bez dostępu do prądu. Gdy temperatura wody w układzie spadnie do niebezpiecznego poziomu, zawór otwiera się i wypuszcza wodę, chroniąc wymiennik przed rozsadzeniem. Inna opcja to zalanie całego układu roztworem glikolu, co jednak wymaga zastosowania dodatkowego wymiennika ciepła, który nieznacznie obniża efektywność pracy pompy. Sprawdź, jak działają pompy ciepła w naszym artykule.
W przypadku splitów ten problem właściwie nie istnieje, co czyni je chętniej wybieranymi w regionach górskich lub miejscach, gdzie przerwy w dostawie energii trwają regularnie po kilkanaście godzin. Warto jednak wiedzieć, że nowoczesne monobloki mają na tyle dobrą izolację termiczną, że nawet przy siarczystym mrozie potrzeba wielu godzin, aby woda wewnątrz urządzenia zaczęła zamarzać. Dla większości użytkowników w miastach i na przedmieściach ryzyko to jest marginalne, zwłaszcza przy zastosowaniu wspomnianych zabezpieczeń mechanicznych.
Co zapewnia lepszy komfort akustyczny?
Niewiele osób myśli o hałasie na etapie projektu, a to jeden z najczęstszych powodów konfliktów sąsiedzkich. Monobloki wysokiej klasy bywają cichsze od wielu tanich splitów, ponieważ ich obudowy są solidniej wygłuszone materiałami pochłaniającymi dźwięk. W systemach split jednostka zewnętrzna jest lżejsza, co sprzyja przenoszeniu drgań na elewację, jeśli montaż nie zostanie wykonany z użyciem profesjonalnych podkładek wibroizolacyjnych. Przed zakupem zawsze należy sprawdzić etykietę energetyczną i parametr mocy akustycznej, zwracając uwagę, aby nie przekraczał on norm dopuszczalnych dla danego typu zabudowy.
Ostatecznie decyzja powinna opierać się na bilansie zysków i strat. Jeśli Twój budynek jest nowocześnie zaizolowany i posiada ogrzewanie podłogowe, oba systemy sprawdzą się doskonale. Jednak w przypadku termomodernizacji starszego obiektu, monoblok z czynnikiem R290 zapewni Ci spokój i wyższą temperaturę grzejników bez drastycznego wzrostu rachunków. Pamiętaj, że pompa ciepła to inwestycja na lata, dlatego warto postawić na technologię, która nie zostanie wyparta przez nowe przepisy środowiskowe już w połowie okresu jej eksploatacji. Zapraszamy do konsultacji ze specjalistami SM-Project, którzy pomogą wybrać rozwiązanie najlepsze dla Twojego domu i… portfela!
FAQ
Różnica tkwi w konstrukcji i montażu. Pompa ciepła typu monoblok to hermetyczne urządzenie, w którym cały układ chłodniczy znajduje się w jednej obudowie na zewnątrz budynku – do domu wchodzą tylko rury z wodą. System split składa się z dwóch jednostek (zewnętrznej i wewnętrznej), które instalator musi połączyć rurami z czynnikiem chłodniczym. Montaż splita wymaga więc specjalistycznych uprawnień F-gazowych, podczas gdy monoblok jest fabrycznie szczelny.
Ryzyko zamarznięcia istnieje, ale można je skutecznie wyeliminować. Wystarczy zastosować zawory antyzamarzaniowe, które działają mechanicznie (bez prądu) – gdy temperatura wody spadnie do krytycznego poziomu, zawór upuszcza ją z układu, chroniąc wymiennik. Alternatywą jest zalanie instalacji glikolem, choć może to nieznacznie obniżyć wydajność. W pompach typu split problem ten nie występuje, ponieważ na zewnątrz krąży nie zamarzający czynnik chłodniczy.
Do modernizowanych budynków z tradycyjnymi grzejnikami częściej poleca się pompy typu monoblok na czynniku R290 (propan). Dzięki właściwościom termodynamicznym propanu urządzenia te potrafią osiągnąć temperaturę zasilania rzędu 75°C bez użycia grzałek elektrycznych. Pompy split, pracujące zazwyczaj na syntetycznych czynnikach, mogą mieć trudności z utrzymaniem tak wysokich parametrów przy mrozach, co zwiększa zużycie prądu.
Split jest dobrym wyborem, gdy kotłownia znajduje się w centrum domu, a jednostka zewnętrzna musi stać w dużej odległości (np. za garażem). Rury z czynnikiem chłodniczym w splicie lepiej znoszą przesył energii na duże odległości (nawet kilkanaście metrów) niż rury z wodą grzewczą. Ponadto jednostka zewnętrzna splita jest lżejsza i mniejsza, co ułatwia np. powieszenie jej na elewacji.
Zazwyczaj tak. Wysokiej klasy monobloki mają solidnie wygłuszone obudowy, a wszystkie głośne elementy (sprężarka) znajdują się na zewnątrz. Dzięki temu wewnątrz domu panuje cisza – montuje się tam jedynie sterownik i zbiornik na wodę. W przypadku splitów lżejsza konstrukcja jednostki zewnętrznej może czasem przenosić drgania na ściany budynku, jeśli nie zastosowano odpowiedniej wibroizolacji.
To kwestia przyszłych kosztów i ekologii. Unijne przepisy systematycznie wycofują syntetyczne gazy (stosowane głównie w splitach), co w przyszłości może podnieść koszty serwisu tych urządzeń. Monobloki coraz częściej wykorzystują naturalny propan (R290), który jest przyszłościowym, ekologicznym rozwiązaniem. Stosowanie propanu w splitach jest trudne ze względów bezpieczeństwa (ryzyko wprowadzenia gazu palnego do domu), dlatego monobloki R290 są bezpieczniejszą inwestycją długoterminową.
